Τράπεζες και servicers… επιχειρούν να καταργήσουν τον νόμο Κατσέλη

Στο έλεος των τραπεζών και των «αόρατων» funds και εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων βρίσκονται επί σειρά ετών ακόμα και ευάλωτοι δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στον Ν.3869/2010, στον Νόμο Κατσέλη. Μάλιστα, πολλές φορές πρόκειται για «πράσινα» δάνεια, τα οποία «κοκκινίζουν» με ευθύνη των servicers εξαιτίας διάφορων αυθαίρετων πρακτικών. Μία από αυτές είναι η παραβίαση αποφάσεων υπαγωγής στον νόμο από εταιρείες και τράπεζες, που υπολογίζουν τον τόκο επί του αλήκτου κεφαλαίου και όχι επί της δόσης, επιβάλλοντας πρόσθετες χρεώσεις με αποτέλεσμα συχνά να καθίσταται αδύνατη η πληρωμή και να εκπλειστηριάζονται ή να δρομολογούνται να βγουν στο σφυρί πλήθος κατοικιών.

Οι πολλαπλάσιες δόσεις καταστρατηγούν επί της ουσίας τον νόμο -ο οποίος καταργήθηκε το 2019- χάρη στον οποίο χιλιάδες νοικοκυριά έχουν υπό αίρεση προστασία της πρώτης κατοικίας τους, στη βάση του ότι τηρούν τη ρύθμιση. Αυτή η έστω περιορισμένη προστασία διακυβεύεται με την υπόθεση εκτοκισμού των δανείων για τους ενταγμένους, η οποία εκδικάζεται την ερχόμενη Πέμπτη στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Πριν από την κρίσιμη πιλοτική δίκη, μια δίκη που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες και τους εγγυητές τους γιατί θα κρίνει εάν θα μπει φρένο ή όχι στα ληστρικά επιτόκια, η ίδια η Λούκα Κατσέλη δηλώνει ότι η βούληση του «νομοθέτη ήταν ξεκάθαρη: να δοθεί, μετά από δικαστική απόφαση, σε αυτά τα φυσικά πρόσωπα μια δεύτερη ευκαιρία να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με βάση τις δυνατότητές τους και να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία. Μια απόφαση επομένως που θα αυξήσει τα οφειλόμενα ποσά είτε λόγω μεταβολής επιτοκίων είτε λόγω τρόπου εκτοκισμού, θα οδηγήσει πολλούς εξ αυτών σε αναστολή πληρωμής δόσεων, κατάσχεση και πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας, αντίθετα με τα δεδικασμένα».

«Το σημαντικό για τον “Ηρακλή” είναι να υπάρχει σταθερή αποπληρωμή του χρέους. Το όποιο, σχετικά μικρό κόστος από τη μείωση των τόκων μπορεί κάλλιστα να απορροφηθεί χωρίς συνέπειες εν όψει της μακράς διάρκειας των ρυθμίσεων αυτών» τόνισε σε παρέμβασή της η πρώην υπουργός χθες, 15 χρόνια μετά τη θέσπιση του νόμου, απαντώντας σε όσους από τον χώρο των τραπεζών και των servicers κινδυνολογούν ότι αν οι ληστρικές πρακτικές τους ακυρωθούν, θα επέλθει η… καταστροφή.

«Δεδομένης της τιτλοποίησης -που κακώς έχει γίνει καθώς πρόκειται για δάνεια που έχουν ρυθμιστεί υπαγόμενα στον Νόμο Κατσέλη-, η πιθανότητα κατάπτωσης των εγγυήσεων που παρέχονται μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων “Ηρακλής”, θα καταστεί μεγαλύτερη αν ο τρόπος εκτοκισμού επιβαρύνει απρόβλεπτα και υπέρμετρα δανειολήπτες που έχουν ρυθμίσει τις υποχρεώσεις τους στη βάση των πραγματικών οικονομικών τους δυνατοτήτων» πρόσθεσε.

Πρόκριμα για την πιλοτική δίκη

Μια σημαντική νίκη αποτελεί η υπ’ αριθμ. 33038/2025 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης υπέρ ζευγαριού από τη Θέρμη Θεσσαλονίκης, που ορίζει ότι το εκάστοτε επιτόκιο της Τράπεζας της Ελλάδος θα εφαρμόζεται επί της μηνιαίας δόσης και όχι σε ολόκληρο το άληκτο κεφάλαιο με αποτέλεσμα ο ανατοκισμός να είναι σχεδόν μηδαμινός.

Ειδικότερα, το δικαστήριο «ρυθμίζει κατά τρόπο οριστικό τα χρέη της αιτούσας προς τις πιστώτριες με τον ορισμό καταβολών α) ποσού 164,41 ευρώ στην κυρίως παρεμβαίνουσα και β) ποσού 10,59 ευρώ στη δεύτερη καθ’ ης, επί 36 μήνες, αρχής γενομένης από τον επόμενο μήνα από τη δημοσίευση της παρούσας. Εξαιρεί της εκποίησης την ανήκουσα στους αιτούντες κατά πλήρη κυριότητα σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου για καθέναν από αυτούς κύρια κατοικία τους, όπως ως άνω αυτή αναλυτικά περιγράφεται. Υποχρεώνει έκαστο των αιτούντων να καταβάλλει στις πιστώτριες κατ’ άρθρ. 974 επ. ΚΠολΔ για τη διάσωση του δικαιώματός του επί της κύριας κατοικίας του το ποσό των 30.000 ευρώ εντός 240 μηνιαίων δόσεων, ποσού 125 ευρώ εκάστη, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό της παρούσας, αρχής γενομένης από τον επόμενο μήνα από τη δημοσίευση της παρούσας και δη εντόκως, χωρίς ανατοκισμό, με το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο, που θα ισχύει κατά τον χρόνο αποπληρωμής, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος».

Αλλωστε, το άρθρο 9 παρ. 2 του νόμου ορίζει πως η εξυπηρέτηση της οφειλής γίνεται με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υφίσταται μέτρηση.

Ο δικηγόρος του ζευγαριού, Κωνσταντίνος Κοπατσάρης, τονίζει στην «Εφ.Συν.» ότι «υπάρχουν και γενναίοι δικαστές όπως η συγκεκριμένη πρωτοδίκης που τόλμησε και αποφάσισε το ορθό με την παραπάνω απόφαση που δημιουργεί δεδικασμένο και βάζει “φρένο” στην επικείμενη πιλοτική δίκη του Αρείου Πάγου», εκτιμώντας ότι πρόκειται για την πρώτη οριστική απόφαση για τόκο στη μηνιαία δόση. Φέρνει ως παράδειγμα τόκο για δόση 100 ευρώ: Τόκος (που βάσει της ΤτΤ διαμορφώνεται στα 4,1%/12)×100= 0,0034166667×100 = 0,30 ευρώ επιτόκιο.

«Δανειολήπτες είναι σε απόγνωση, γιατί αντί να ελαφρυνθούν και να διασώσουν την πρώτη τους κατοικία βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Τα funds τούς λένε τηλεφωνικά για 5, 10, 20 χιλιάδες ευρώ επιβάρυνση. Μετά έρχονται οι επιστολές και αν δεν μπορούν να καταβάλουν τρεις συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις, το σπίτι βγαίνει σε πλειστηριασμό από τα funds, που είναι οι ίδιες οι τράπεζες. Στεγάζονται σε ίδια κτίρια. Στη Θεσσαλονίκη στο κτίριο της Aplha επί της Δωδεκανήσου στον πέμπτο όροφο βρίσκεται η cepal. Στη Λέοντος Σοφού μαζί με τη Eurobank στεγάζεται η doValue» καταγγέλλει ο ίδιος και επισημαίνει πως μέχρι και ο Αστικός Κώδικας έχει προβλέψει την προστασία από τυχόν τόκους που υπολογίζονται αυθαίρετα.

«Ο Ντράγκι ως διοικητής της ΕΚΤ είχε καλέσει τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να μην προβαίνουν σε ανακεφαλαιώσεις με λεφτά του ελληνικού λαού. Η γειτονική Ιταλία έχει ξεπεράσει το θέμα των ληστρικών επιτοκίων. Εβγαλε νόμο που δεν τόλμησε η Ελλάδα επιτρέποντας στους δανειολήπτες να αγοράζουν δάνεια που “κοκκίνισαν”. Στη χώρα μας έχουν πουληθεί δάνεια στο 10% της αξίας χωρίς ο δανειολήπτης να έχει δικαίωμα να πράξει το ίδιο», πρόσθεσε ο δικηγόρος.

Το ίδιο νομικό σκεπτικό υπέρ των δανειοληπτών έχει γίνει δεκτό σε πολλές δικαστικές αποφάσεις επί της αίτησης ερμηνείας. Για παράδειγμα, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά δικαίωσε πριν από έναν χρόνο δανειολήπτρια που καλούνταν να πληρώσει 928 ευρώ δόση, αυξημένη κατά 70% (!), ερμηνεύοντας το διατακτικό απόφασης του πρώην Ειρηνοδικείου Νίκαιας κατά το ότι το επιτόκιο θα υπολογίζεται στην εκάστοτε μηνιαία δόση.

Χαρακτηριστική η περίπτωση άλλης δανειολήπτριας, ενταγμένης στον Ν. Κατσέλη, απόλυτα συνεπούς στην εμπρόθεσμη καταβολή των δόσεων που είχε ορίσει το Ειρηνοδικείο Αθηνών, αλλά εγκαλούνταν τον Ιούλιο του 2024 από fund για εκπρόθεσμες οφειλές, χωρίς να της έχει σταλεί έγγραφο που να ορίζει άλλο ποσό δόσης από εκείνο της δικαστικής απόφασης. Εδώ και ενάμιση χρόνο έχει στείλει εξώδικο ζητώντας εξηγήσεις αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει καμία απάντηση. Σταμάτησαν όμως οι τηλεφωνικές οχλήσεις στις οποίες επίσης ζητούσε διευκρινίσεις αλλά δεν έπαιρνε απάντηση.

Ανθρωποι με προβλήματα υγείας, άνθρωποι άνεργοι και φτωχοί, που επλήγησαν ή και καταστράφηκαν στην κρίση, όσοι πολίτες μπόρεσαν να σηκώσουν το δικαστικό βάρος και πληρούσαν τους όρους του Νόμου Κατσέλη -σε αντίθεση με μικροεπαγγελματίες και ελεύθερους επαγγελματίες που επίσης χτυπήθηκαν αλλά έμειναν εκτός- παραμένουν επί ξύλου κρεμάμενοι. Τόσο υπερχρεωμένοι δανειολήπτες όσο και δικηγόροι εκφράζουν φόβους για αρνητική κρίση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, ύστερα από την απόφαση-express του 2023 με την οποία επέτρεπε στους servicers να βγάζουν σε πλειστηριασμό πρώτες κατοικίες για λογαριασμό των funds (Βλ. «700.000 υπό “αναγκαστική εκτέλεση”», 10.2.2023).

«Δεν πρέπει να ακολουθηθεί η τραπεζική πρακτική, η οποία έχει άλλο τρόπο υπολογισμού, τοκοχρεωλυτικό, με βάση ενιαία ράντα που εφαρμόζουν και που ξέρουν μόνον αυτοί. Δεν μπορεί να υπολογιστεί ούτε μαθηματικά, συν το ότι μπορεί να υπάρχει κρυφή χρέωση της εισφοράς, των επιτοκίων, των τόκων υπερημερίας κ.λπ.» σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» η δικηγόρος Λυδία Δράμπα, που έχει δημιουργήσει ψήφισμα συγκέντρωσης υπογραφών. Σε αυτό τονίζεται πως προκειμένου να επιτευχθεί η συμμόρφωση funds, servicers και τραπεζών πρέπει η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει υψηλά πρόστιμα σε περίπτωση παράβασης της εκάστοτε απόφασης ή να τροποποιήσει το επίμαχο σημείο του νόμου προσθέτοντας τις λέξεις «επί της δόσης».

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Διαχρονικά στο πλευρό των δανειοληπτών
Κώστας Δ. Τσουκαλάς, εργατολόγος, εκπρόσωπος Τύπου ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ.

Με πράξη της προέδρου του Αρείου Πάγου έχει προσδιοριστεί για την 27η Φεβρουάριου 2025 η δικάσιμος της υπόθεσης που αφορά τον τρόπο εκτοκισμού των αποφάσεων του ν. 3869/10 ενώπιον της Πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Ηδη η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων αποφάσισε να στηρίξει το αίτημα των δανειοληπτών, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Πάτρας, Ιωαννίνων και περίπου 13 μεγάλες καταναλωτικές οργανωτικές έχουν αποφασίσει να παρέμβουν στη δίκη υπέρ των δανειοληπτών.

Το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που έχει διαχρονικά και έμπρακτα στηρίξει τους δανειολήπτες με τη θέσπιση του πρώτου στα ελληνικά χρονικά νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, έχει πάρει ξεκάθαρη θέση σε σχέση με το ζήτημα του υπολογισμού των τόκων των αποφάσεων του ν.3869/2010.

Στο πλαίσιο της τροπολογίας που έχουμε καταθέσει, για την επαναφορά της προστασίας της πρώτης κατοικίας στα πρότυπα του ν.3869/2010 («νόμος Κατσέλη»), δίνουμε νομοθετική λύση στο ζήτημα ερμηνείας που έχει ανακύψει λόγω της κακόπιστης εφαρμογής της υφιστάμενης διάταξης εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων και των servicers. Η τροπολογία προβλέπει ρητά πως «Το επιτόκιο θα υπολογίζεται επί εκάστης των μηνιαίων δόσεων κατά τον μήνα εξόφλησής της και από τον ορισθέντα με τη ρύθμιση μήνα καταβολής κάθε δόσης έως την εξόφλησή της».

Απέτρεψε την αναδιανομή του πλούτου
Γιώργος Καραμέρος, εκπρόσωπος Τύπου – βουλευτής Α’ Ανατολικής Αττικής ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία

Η κ. Λούκα Κατσέλη αποδεικνύει ξανά με την παρέμβασή της τη βαθιά γείωσή της με την ελληνική κοινωνία και τα πραγματικά της προβλήματα.

Στην Ελλάδα, προ της διακυβέρνησης Ν.Δ. Μητσοτάκη, απετράπη η αναδιανομή πλούτου της μεσαίας τάξης και των αδύναμων προς τους ισχυρούς, από τον νόμο Κατσέλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ επέκτεινε τον νόμο Κατσέλη προς το Δημόσιο, τις Εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ο νόμος αυτός έδινε τη δυνατότητα στον δανειολήπτη να προσφύγει στο δικαστήριο, να βγαίνει μια απόφαση που να ορίζει ότι όντως είσαι ευάλωτος και να προστατεύει την κατοικία σου. Αυτή την προστασία του νόμου Κατσέλη και του νόμου Σταθάκη ο ΣΥΡΙΖΑ την επέκτεινε ώς το τέλος του 2019. Ο κ. Μητσοτάκης την επέκτεινε λόγω πανδημίας ώς το καλοκαίρι του 2020 και μετά ψήφισε έναν νέο Πτωχευτικό Κώδικα που ήρε κάθε προστασία ευνοώντας τους πλειστηριασμούς.

Ενα από τα καρτέλ που θέριεψε τα τελευταία 5 χρόνια είναι και αυτό των τραπεζών και των συνδεόμενων με αυτές servicers. Δεν σεβάστηκαν σε πολλές περιπτώσεις αποφάσεις του Εφετείου και τώρα η Δικαιοσύνη σε μια κρίσιμη περίοδο καλείται να αποφασίσει ανάμεσα στο συμφέρον των τραπεζών και το συμφέρον των ευάλωτων πολιτών. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί ό,τι και με το ελβετικό φράγκο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ έχει προτείνει μόνιμο και ολοκληρωμένο πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, με προστασία της κύριας κατοικίας και άλλων κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων, σε αντικατάσταση του Πτωχευτικού της κυβέρνησης Ν.Δ. Μητσοτάκη, πρόταση που περιλαμβάνει μόνιμο πλαίσιο ρύθμισης του ιδιωτικού χρέους, διαρθρωμένο σε τρεις βασικούς πυλώνες: επιχειρήσεις – νοικοκυριά – οφειλές προς το Δημόσιο.

Ενίσχυση της προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών
Εφη Αχτσιόγλου, κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς

Η εκδίκαση, την ερχόμενη εβδομάδα στον Αρειο Πάγο, της υπόθεσης σχετικά με τον τρόπο που θα εκτοκίζονται τα δάνεια τα οποία υπάγονται στον «νόμο Κατσέλη» είναι κρίσιμη για χιλιάδες δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στην προστασία του συγκεκριμένου νόμου.

Ουσιαστικά θα κριθεί πώς θα υπολογίζεται ο τόκος τους και οι δανειολήπτες κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν πάρα πολύ και να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Με δεδομένο ότι όσοι έχουν ενταχθεί με δικαστικές αποφάσεις στον «νόμο Κατσέλη» είναι δανειολήπτες που έχουν μόνιμη και πραγματική οικονομική αδυναμία, μια πρόσθετη και μεγάλη επιβάρυνση θα τους καταστήσει παντελώς ανίκανους να πληρώνουν τις δόσεις τους και να σώσουν τα σπίτια τους.

Η ασυδοσία των τραπεζών και των funds απέναντι στους αδύναμους και ευάλωτους δανειολήπτες, η οποία γιγαντώθηκε με τον πτωχευτικό νόμο της Ν.Δ. και την πολιτική που τροφοδοτεί τα κέρδη τους, δεν πρέπει να ενισχυθεί κι άλλο με μια δικαστική παράκαμψη της προστασίας του «νόμου Κατσέλη».

Αντιθέτως, χρειάζεται ενίσχυση της προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών και μια γενναία ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους και των οφειλών, ώστε οι πολίτες και οι μικρές επιχειρήσεις να ανασάνουν.