ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ – Μια γεύση απο πρωτοχρονιάτικα έθιμα και…. εδέσματα
Η έλευση της Πρωτοχρονιάς συνοδεύεται συνήθως με το αίσθημα της προσμονής και της ελπίδας, καθώς για πολλούς από εμάς συμβολίζει ένα νέο ξεκίνημα, γεμάτο αισιοδοξία και καινούριες προοπτικές.
Ήδη από τα αρχαία χρόνια, στην Ελλάδα και όχι μόνο, είχαν καθιερωθεί πολλά τελετουργικά, με σκοπό να φέρουν τύχη, πλούτη, υγεία και μακροζωία για το νέο χρόνο.
Η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αποτελεί ευκαιρία για τους απογόνους των προσφύγων από τις αλησμόνητες πατρίδες που εγκαταστάθηκαν σε περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης να κρατήσουν ζωντανές τις παραδόσεις των προγόνων τους.
Πολλά απο τα έθιμα στην πόλη της Καβάλας, τα έχουν φέρει μαζί τους οι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη. Παράδειγμα, το σπάσιμο του ροδιού μπροστά στην είσοδο του σπιτιού για καλή τύχη, αλλά και η μεταφορά μιας πέτρας -συνήθως από το μικρότερο μέλος της οικογένειας- στο εσωτερικό του σπιτιού για να είναι στέρεο το σπίτι και γερή ολόκληρη η οικογένεια τη νέα χρονιά.
Στη δημοτική κοινότητα Μυρτοφύτου του δήμου Παγγαίου, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς συνηθίζεται τ’ αγόρια που θα φύγουν στρατιώτες μέσα στη νέα χρονιά να συγκεντρώνουν μεγάλες στοίβες από ξύλα στην πλατεία. Την παραμονή του νέου χρόνου θα ανάψουν μια εντυπωσιακή φωτιά ψέλνοντας τα κάλαντα. Στις δώδεκα ακριβώς, με το χτύπημα του ρολογιού της εκκλησίας, ξεκινάει ένα παραδοσιακό γλέντι με τσίπουρο και γλυκά.
Στη δημοτική κοινότητα Ποδοχωρίου του δήμου Παγγαίου, την πρώτη ημέρα κάθε νέου χρόνου διατηρούν ακόμα το έθιμο του «ποδαρικού», όπου τα πιο μικρά παιδιά επισκέπτονται όλα τα σπίτια του οικισμού μπαίνοντας μέσα σε αυτά με το δεξί πόδι, λένε ευχές στους νοικοκύρηδες του σπιτιού και δέχονται γλυκά και δώρα.
Στο νησί της Θάσου οι οικογένειες κρατούν ένα πολύ παλιό έθιμο, το σπόρδισμα των φύλλων. Κάθονται όλοι γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν την ανθρακιά προς τα έξω και ρίχνουν γύρω στ’ αναμμένα κάρβουνα, φύλλα ελιάς, βάζοντας στο νου τους από μια ευχή, χωρίς όμως να την πουν στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του.
Στα Αβδηρα της Ξάνθης, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες νοικοκυρές δε ζυμώνουν βασιλόπιτα, αλλά, ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μία πίτα με πράσο, κιμά και μπαχαρικό κύμινο. Μέσα στην πρασόπιτα βάζουν το φλουρί. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί, που ονομάζεται σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίρονταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, το σορβά.
Σε ότι αφορά τα παραδοσιακά πρωτοχρονιάτικα εδέσματα που φτιάχνονται στις περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης:
Μια πίτα με χοιρινό κιμά και άφθονο κύμινο συνηθίζουν να φτιάχνουν οι κάτοικοι της Ξάνθης, την οποία στη συνέχεια ψήνουν σε ένα ειδικό ταψί, γνωστό ως σινί.
Στην Καβάλα, πολλές οικογένειες μαγειρεύουν για το χριστουγεννιάτικό μεσημεριανό τραπέζι σπλήνα γεμιστή με κιμά, ρύζι και κουκουνάρια, ένα παραδοσιακό φαγητό που μαγειρεύονταν κυρίως από τις νοικοκυρές στο Μυριόφυτο της Ανατολικής Θράκης
Σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας παραδοσιακά παρασκευάζεται σουσαμόπιτα, η οποία στη μέση έχει ένα κύκλο, σύμβολο της σπηλιάς όπου γεννήθηκε ο Ιησούς. Γύρω από τον κύκλο τοποθετούνται μπάλες από ζυμάρι, με την καθεμιά να αντιστοιχεί σε ένα μέλος της οικογένειας. Μια και μόνο μια από αυτές κρύβει το τυχερό φλουρί.
Το χωριό Καστανιές της Ανατολικής Θράκης έχει τη δική του βασιλόπιτα, η οποία είναι φτιαγμένη από φύλλο και έχει γέμιση από πλιγούρι, σταφίδες, τυρί και φυσικά το τυχερό φλουρί.